MBO (Management by Objectives)Nedir?
Merhaba arkadaşlar,
Management by Objectives yani amaçlara göre yönetim prensibidir. MBO’nun öne çıkan özelliği yönetim ve çalışanlar için ortak bir hedef belirlenilmesidir. Bu modelde, çalışanlar da hedef belirleme sürecinin bir parçası olduğu için sorumluluk bilinci daha fazla olmaktadır. Bu sayede, hedefe ulaşmak için tüm bileşenler daha verimli çalışacaktır.
MBO modeli, SMART yaklaşımı ile birlikte yürütülebilir. SMART yaklaşımı:
Spesific (Spesifik) : Hedefinizin tüm detayları net ve belirli olmalıdır. Ne yapmak istediğiniz, neden yapmak istediğiniz, kimlerle ve hangi kaynaklarla yapmak istediğiniz net olmalıdır. “Örneğin; satış ekibimizle 2021 yılında Türkiye’nin ilk 10 startup’ı listesine girebilmek için xK MRR’a ulaşmamız gerekiyor.” şeklinde bir hedef belirleyebilirsiniz.
Measurable (Ölçülebilir) : Ölçülebilir maddesi aynı zamanda takip edilebilir anlamına da gelmektedir. Bir önceki “Spesifik” maddesinde verdiğim örnekten devam etmem gerekirse, 2021 yıl sonuna kadar hedefin gerçeklenebilirliğini MBO bileşenlerinin tamamı takip edebilir durumda olmalıdır.
Achievable (Ulaşılabilir) : Hedeflerimiz ulaşılabilir gerçeklikte olmalıdır. xK MRR’a ulaşmak için aylık MRR artış oranınızı hesaplayıp, bu hacmi nasıl büyüteceğinizi belirleyip, ulaşılabilirlik testi yapmalısınız.
Relevant (İlgili) : Hedefim ve ekibim uyumlu mudur? Bu hedefe koşmak için doğru zaman ve doğru ortam sağlanmış mıdır?
Time-Bound (Zaman Sınırlı) : Hedeflerimiz kesinlikle bir zaman çizelgesine oturtulmalı ve tamamlanması gereken zaman net bir şekilde belirlenmelidir. Örneğimizde, 2021 yılı buradaki son tamamlama tarihi olarak verilebilmektedir.
olarak tanımlamaktadır.
MBO süreci aşağıdaki adımlarla ifade edilebilir:
- Şirket hedeflerinin tanımlanması
- Çalışan hedeflerinin tanımlanması
- Sürecin ve performansın sürekli ölçümlenmesi
- Geri bildirim
- Performans değerlendirmesi
Şirket hedefleri ve çalışan hedefleri birbirini besler nitelikte olabilir. Şirketin amacı MRR artışına gitmek ise, çalışanlara bu bağlamda satış kotaları konulması çalışan hedefi olarak nitelendirilebilir. Bu sebeple, ortak hedef paydaşlara da ortak bir şekilde dağıtılacaktır.
Sürecin ve performansın somut ve herkes tarafından anlaşılabilir şekilde sürekli ölçülmesi MBO’nun temel motivasyonlarından birisidir. Bu noktada, hedefe koşma bilinci en yüksek seviyede olması beklenmektedir.
Hedef belirleme aşamasında ortak bir hedefe odaklanılan bu modelde, değerlendirme öncesi de tüm bileşenler performans ve süreç takibi yaptıkları için geri bildirimde bulunma ve ortaya çıkan sonucu da ön değerlendirmeye alabilir. Bu noktada, bileşenler iyi ve kötü yürütülen süreçlerde geri bildirim verme özgürlüğüne sahiptir.
Sonucunda, herkes tarafından belirlenen ve ölçümlenen hedefler adil bir şekilde değerlendirilerek ulaşılan hedef doğrultusunda bonus, terfi ya da zam programlarıyla da birleştirilebilir.
Hedef belirlemede en çok yapılan hata, hedeflerin zaten görev tanımında yapılması gerekenleri içeriyor olmasıdır.
Bir yazılım geliştirme ekibini ele alırsak; bir çeyrek içerisinde 3 sprint koşması ve 6 release çıkması gerekiyor olsun. Normal şartlar altında ekip normalde bunu yapıyorsa, ekibin MBO’sunu bu şekilde belirlemek çok doğru olmayacaktır. Çünkü MBO’nun temel amacı; ekibin tam potansiyele ulaşmasını sağlamak ve temel motivasyonu arttırmaktır. Bu durumda, normal şartlar altında yapılabilecek işin — ulaşılabilir nitelikte — biraz fazlasını vermek hedeflerin bir kısmı olabilir.
Fakat bu yaklaşımın yanı sıra, daha etkili olanın kişinin günlük işlerini yaparken kullanmadığı yetkinliklerini ya da zayıf yanlarını geliştirmesini hedef olarak belirlemenin daha verimli olabileceğini düşünüyorum. Örneğin; bir çalışana ya da çalışan grubuna ekibin daha verimli çalışması için bir yöntem geliştirmesi hedef olarak verilebilir. Bu hedef başarıya ulaşırsa; ekibin verimi artacağı için hem çalışan motivasyonu hem de şirket hedefine dolaylı yoldan fayda sağlanmış olacaktır.
Ekip çalışmasına yatkınlığı düşük olan bir çalışanın eğitim desteğiyle bu alanda kendini geliştirmesini sağlamak da bir hedef olarak belirlenebilir.
Ekiplerde bilgi gelişimi dışında, bilgi aktarımı da büyük önem taşımaktadır. Bu noktada, tecrübeli ekip bireylerinin bilgi aktarımı noktasında kendilerini geliştirmeleri de hedef olarak belirlenebilir. Bu hedef doğrultusunda, eğitim, seminer gibi imkanlar sağlanabilir. Belirlenen x bir bilginin, ekibin %y’sine bu bilgiyi aktarması da hedef olarak belirlenebilir. Örneğin bu hedef, çalışanın kendini geliştirmesine yönelik bir hedef olarak görünüyor olsa da ortak çıktıda şirketin büyümesine ve bilgi birikimine katkı sağlamaktadır (Görsel 1.2).
MBO yaklaşımında; şirketi ve çalışanı geliştirebilecek bir çok hedef belirlenebilir.
Vakit ayırdığınız için teşekkür ederim.
